Wettelijke vrijwaringsmaatregelen
Het BWRO bepaalt twee soorten juridische en permanente vrijwaringsmaatregelen voor erfgoed: bescherming en inschrijving op de bewaarlijst.
Een voorstel tot bescherming kan uitgaan van de Regering, de Koninklijke Commissie voor Monumenten en Landschappen, een gemeentebestuur, de eigenaar of een vereniging met als maatschappelijk doel de bescherming van het erfgoed.
Bescherming
Bescherming garandeert een doeltreffende en strikte vrijwaring van goederen die de Regering in het bijzonder wil opwaarderen.
Alle werken die de eigenaars van een dergelijk goed er willen uitvoeren, dienen de goede bewaring ervan te garanderen, en moeten dus vooraf worden goedgekeurd.
Inschrijving op de bewaarlijst
Inschrijving op de bewaarlijst is soepeler en is bedoeld om de integratie van gevrijwaarde goederen in het dagelijkse leven gemakkelijker te maken. Het kan bijvoorbeeld bepaalde transformaties toestaan die het goed een nieuwe bestemming geven, in zoverre deze het erfgoedbelang in stand houden.
Het register
De Directie Cultureel Erfgoed houdt een register bij met de goederen die beschermd zijn of die ingeschreven zijn op de bewaarlijst en met de goederen die het voorwerp zijn van een procedure tot bescherming of tot inschrijving op de bewaarlijst. Het wordt doorgaans het register van gevrijwaarde goederen genoemd.
De goederen die in het register voorkomen, zijn automatisch ingeschreven in de inventaris van het onroerend erfgoed.
Gevolgen van vrijwaring
Alle gevolgen van de vrijwaring zijn van toepassing op de goederen zodra ze het voorwerp zijn van een procedure dienaangaande.
Stedenbouwkundige aanvragen met betrekking tot goederen die tot het gevrijwaarde erfgoed behoren, worden behandeld door de gemachtigde ambtenaar van het gewest en worden, in bepaalde gevallen, onderworpen aan het advies van de Koninklijke Commissie voor Monumenten en Landschappen.
Eigenaars van gevrijwaarde goederen zijn verplicht om deze in goede staat te houden en in voorkomend geval de bijzondere voorwaarden voor onderhoud die zijn opgelegd te respecteren.
Sommige werken komen in aanmerking voor subsidies.